Achmed en Awraham

Op 29 september van dit jaar speelde ik met mijn groep 'Héjre Kati' in het stadhuis van Arnhem. Het was tijdens een conferentie over het fenomeen 'Stolpersteine'. Over de noodzaak ervan en de betekenis, georganiseerd door Hein-Willem Leraar. Achmed Marcouch de burgemeester hield een mooie toespraak evenals Bertien Minco van herinneringskamp Westerbork. Wij omlijstten met toepasselijke muziek, wat in zeer goede aarde viel.

In de middag werden in bijzijn van Achmed Marcouch de stenen gelegd op verschillende adressen en ik speelde bij elke steenlegging een 'nigun', een Chassidische melodie. Een van de 'Niguns' kende ik van Awraham Soetendorp. Ik ben waarschijnlijk de enige sterveling die hem kent, want Awraham was hem bijna vergeten. Ik schreef hierover in een oudere blog. Hier is een mooie foto hoe twee verschillende werelden bijeen kunnen komen. Een mooi beeld, dat al in muziek was voorzien op 29 september. Hier klinkt Awraham's Nigun

De Platenkoffer

Na mijn voorstelling in Oldeboorn bij Gerda Cuperus kwam er een man op mij af. "Sipke van der Meulen, aangenaam." Hij toonde mij een oude platenkoffer vol met Jiddische muziek. Ik bekeek ze en zag een paar pareltjes van Aaron Lebedeff, Abe Schwarz, Shlomo Secunda en vele anderen. Alles van voor 1940. Een waar schatkistje. Zegt de man:" dit is voor jou!" Ik viel stil. Is het van je familie? Nee. Hij had het ooit op de koninginnemarkt in Leeuwarden voor een habbekrats op de kop getikt. En nu voor mij. ik had al eens eerder een aantal platen cadeau gekregen en die ene plaat van mijn overgrootmoeder met zigeunermuziek. In het koffertje zat oa. Roumania, Roumania van Aaron Lebedeff. De oerversie van het nummer waar ik zo'n beetje in woon. In het filmpje draai ik fragmenten van Bessarabia en Roumenia van Lebedef. De Philips platenspeler redde ik van de ondergang door hem uit een bak van de vuilstort te vissen. Doet het gewoon. Ik scheer me ook nog steeds met een eitje van Philips uit 1965. Onverwoestbare Hollands glorie. Ik zal een catalogus aanleggen van de platen en kijken hoeveel info er te vinden is. "Das Meer gibt und das Meer nimmt."

Bienvenue Saladin

10 Jaar geleden was mijn goede vriend Hans Roseboom bij ons op visite. We hadden elkaar in 2009 in Roemenië, Blajèl, ontmoet. Hij runde een camping en had een keur aan vlaggen opgehangen van elke nationaliteit die langs was geweest. De Friese vlag trok mijn aandacht. We zochten met ons gezin een slaapplek. Na wat polyglotair armpje gedruk, konden we elkaar in het Nederlands verstaan. Hans was een oud-RodeKruismedewerker die het een ander had meegemaakt. Een joviale vent. 10 jaar geleden bood hij mij een saxofoon ter gebruik aan. Een Selmer Mark VI. Het neusje van de zalm. Ik aarzelde. Ik had tenslotte Johnny (zie blog Adieu Johnny) en dacht nog steeds mijn muzikale leven met hem te slijten. En dan zo'n instrument in de kast? Nee, ik stelde voor een aanstormend talent het instrument te gunnen.

Hans is enkele jaren geleden overleden. Nu ik het einde zag naderen van het bespelen van Johnny en hoopte dat die een plekje in het Joods Historisch Museum Amsterdam zou krijgen, moest ik op zoek naar vervanging. Ik belde Wilma, de weduwe van Hans, met de vraag of de sopraansax nog bij haar was. Dit was het geval. Ik wou hem kopen. Maar dat was niet mogelijk. Wilma zei dat de sax er nog was omdat ie op mij wachtte. Dat was Hans zijn wens. Ik was overdonderd. Thuis gekomen nam ik hem onder de loep. Google lens. Ik zag een gek embleem dat Google naar Saladin deed verwijzen. De grote Saladin? Ik vroeg Wilma naar de herkomst van de sax. "Heeft Hans in Bagdad gekocht op een veiling van aan lager wal geraakte Iraakse familie." Dus ik ging van een 'joodse'sax naar een 'islamitische'! Johnny had soul, 'neshomme'. In Saladin zal ik een Jiddische ziel moeten blazen. Les extrèmes se touchent! Ik heb weer een verhaal om op te diepen. Merci Hans!

Adieu Johnny

De sax van Johnny Salomons kreeg ik in 1993 van de moeder van mijn collega Sjaak. Ik diepte de historie van Johnny samen met het Joods Museum Amsterdam op en voelde me met hem verbonden als ik de sax bespeelde. Ik werd gesommeerd de sax in te leveren toen ik Di Gojim in 2021 verliet. Het gezamenlijke verzoek met het Joods Museum en het Joods Kwartier om het instrument een plek te geven in de collectie, als ware het een stolperstein, werd beantwoord met een brief van een advocaat. Ik bel aan op het adres in de Kwelderstraat. Een oudere man in joggingpak met verwilderd haar doet open. Mijn voormalige trompettist Sjaak. Nog even morsig als altijd. Droeg 25 jaar hetzelfde verschoten jasje, stond ooit in de onderbroek van zijn vader de theaterdirecteur te woord terwijl een en ander zichtbaar de vrijheid rook. Ik overhandig hem de saxofoon van Johnny. "Waar staat die naam dan Jaap?" Zeker vergeten dat ik jarenlang het verhaal van Johnny op het toneel heb verteld.

Bij het weggaan vraag ik hem naar de reden om mijn naam en die van Tseard Nauta, de oprichters en voormannen van Di Gojim, uit de biografie te wissen. Alsof we nooit hebben bestaan. Hij heeft geen idee. Tijdens mijn Nickelodeon optreden de dag erna in Oldeboorn eindigde ik met de Nigun van Awraham Soetendorp. De sax van Johnny zingt de melodie, ik zing mee. Tranen rollen over mijn wangen en het publiek voelt de emotie en huilt mee. Zoals Theodor Kramer schreef:"Ich doch müsste meine Wurzeln aus der Erde drehen." Het is klaar! Een nieuwe sax is mij geschonken. Het leven gaat verder. Het levensverhaal van Johnny is te vinden op youtube bij de beschrijving van de video. https://youtu.be/0dFDQ-EWAPA?si=DD4Bz6wIex6KfF1b